Tip 1 Diyabetli Bireylerde Beslenme
Tip 1 diyabet her yaşta görülebildiği gibi genelde 30 yaş altında ortaya çıkmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü(WHO)nün yaptığı çalışmalara göre 2025 yılında 300 milyondan fazla kişinin diyabetli olacağı tahmin ediliyor.
Diyabet tedavisinde, insülin bulunmadan önce beslenme önem taşırken, insülinin bulunmasıyla beslenme ciddiyetini kaybetmiştir. Diyabet tedavisi üzerine beslenme ve egzersizin tedavi edici özelliği bulunduğuna dair birçok çalışma vardır.
Tip 1 diyabetli kişiler için beslenme programı hazırlanırken, kişinin alması gereken enerji hesaplanıp bundan yola çıkarak kişinin, beslenme alışkanlıklarına ve sosyoekonomik durumuna göre en uygun beslenme programı hazırlanmalıdır. Diyabetli kişilerde beslenme programına uyumun sürekli hale getirilmesi için takibi yapılmalıdır. Bunun planlanması için mutlaka bir Diyetisyenden yardım alınız. İmkanınız yoksa aşağıda belirtmiş olduğum önerilere uymaya çalışınız.
Beslenme Önerileri
- Kan şekeri düzeyinizi normal sınırlar içerisinde tutmak için uzun süre aç kalmayınız. Hipo ve hiperglisemi atakları yaşamamak için bu süreye dikkat ediniz.
- Diyabetli bireylere, kan şekerini kontrol etmek amacıyla genellikle günde 6 öğün(3 ana-3 ara) beslenilmesini öneriyoruz. Ancak, bu tamamen kişinin kullandığı insülin tipine ve yaşam şekline bağlı olarak değişebilir.
- Posadan yüksek beslenme kan şekerini yavaş yükseltir ve insülin ihtiyacını azaltır. Posa kaynağı olarak sebze ve meyve (suyunu değil kendisini, mümkünse kabuklarıyla tüketmek), tam taneli tahıllar, kurubaklagiller.
- Günlük 2 porsiyon meyveden fazlasını tüketmeyiniz. Kan şekerini yükseltmeyen, posa miktarı yüksek olan meyveleri tercih etmeye çalışınız. (Örneğin;Elma,armut,ayva…) Bunun ayrımını sulu meyvelerden kaçınarak yapabilirsiniz.(Örneğin; Üzüm, karpuz…)
- Pirinç, beyaz ekmek, patates, kestane gibi yiyecekler yerine tercihiniz tam tahıllı ekmek,bulgur pilavı, leblebi, kepekli makarna gibi besinlerden yana olmasına dikkat ediniz.
- Diyabetli bireylerde, aslında tüm bireylerde doymuş yağ tüketimi kısıtlanmalıdır. (Örneğin;Margarin,tereyağı…)
- Haftada balık tüketimi olarak 2-3 porsiyon yeterlidir.
- Diyabetli bireylerin multivitamin desteğine ihtiyacı yoktur. Sağlıklı ve düzenli beslenme yeterli olacaktır.
- Tüketilen besinlere fazla tuz eklemekten ve tuzlu hazır besinleri tüketmekten kaçınınız.
- Tarçın, hindistan cevizi,vanilya tatlı hissi verdiğinden dolayı şeker ihtiyacınızı azaltır.
- Hayatınıza kaliteli yağları dahil ediniz.(zeytinyağı, kuruyemişler(çiğ fındık, çiğ badem…))
Tatlandırıcılar
Diyabetli bireylerin dikkat etmesi gereken bir diğer konu ise; Yapay tatlandırıcılardır. Tatlandırıcılar enerji veren ve vermeyen olarak 2’ye ayrılır.
- Enerji veren tatlandırıcılar: Fruktoz, Sorbitol, Mannitol, Ksilitol
- Enerji vermeyen tatlandırıcılar: Sakkarin, Siklamat, Aspartam, Asesülfam-K
Diyabetik olarak satılan ürünlerde mutlaka içerik okumaya özen gösteriniz. Bazı ürünlerin yapımında normalden fazla fruktoz kullanıldığında, bunu tüketen diyabetli bireyde laksatif etki riski oluşturmaktadır.
FDA(Food and Drag Administration) tarafından onaylanan yapay tatlandırıcıların diyabetik bireyler tarafından kullanılmasının güvenli olduğu bildirilmiştir. (Son zamanlarda aspartamın zararlı olduğu söylentileri asılsızdır ve bilimsel verilere dayanmamaktadır.)
Diyabetli Birey Dışarıda Yemek Yediği Zaman Ne Yapmalı?
- Sağlıklı yemek seçeneği olan restoranları tercih etmeye çalışınız.
- Beslenme programınıza uygun olan yemeği seçmeye çalışınız.
- Yemeğin hazırlanışını mutlaka sorunuz. (fırında-ızgara gibi….)
- Soslu yiyeceklerden uzak durunuz. Çünkü onlar, aşırı tuz ve yağ içeriklidirler.
- Salata tüketecekseniz sosunu koydurmamaya çalışınız.
Sağlıklı günler dilerim…
